Yerel Haberler
Bayburt
16 Kasım 2024 Cumartesi - 09:48 Bayburt’ta uzmanından tavsiye: Buzlanan camı zarar vermeden nasıl çözeriz! Uzmanından, buz tutan araç camlarındaki buzu cama zarar vermeden çözmek için tuzlu su tavsiyesi. Türkiye’nin en soğuk illerinden biri olan Bayburt’ta havaların soğumasıyla birlikte araç sahiplerinin buzlu camlarla mücadelesi başladı. Kimi araç sahipleri buzlu camı çözmek için erken uyanıp aracını ısıtmak zorunda kalırken, kimileri de camdaki buzu kazıyıcı veya kredi kartı gibi malzemelerle temizlemeye çalışıyor. Hal böyle olunca buzlu camı hızlı çözmek isteyen sürücüler cam kazıyıcılarını aşırı bastırdıkları için camlarını çizebiliyor. Oto tamircisi Murat Sönmez, buzlu camları çözmek için en etkili yöntemleri paylaştı. Sönmez, buz kazıyıcıların camlarda çizik oluşturabileceğini belirterek, daha güvenli bir yöntem olarak tuzlu su ya da alkollü yüksek antifrizli cam sularını kullanmayı tavsiye etti. “Buzlu camı çözmede en güzel etken, alkollü yüksek antifrizli cam suyu ya da tuzlu su” Oto tamirci Murat Sönmez, buzlu camı çözmede en etkili yöntemin alkollü yüksek antifrizli cam suları yada tuzlu su olduğunu ifade ederek, “Kış öncesi yoğunluk başladı. Buzlu camı çözmede en güzel etken alkollü su ya da tuzlu su. Ben kendi aracımda sprey kullanıyorum, tuzlu su yaptım. Çok kolay ve rahat bir şekilde buzu açıyor. Buz kazıcı ister istemez çok sert basıldığında camı çiziyor. Buna karşı kullanılacak en güzel etken sprey kullanmak. Bazı marketlerde satılıyor. Özel açıcılar var. Bu tür malzemeleri kullanabilirler. Bir arkadaşımız sıcak suyla alakalı bir sorun yaşadı. Camda çatlama oldu. Şahsen tavsiye etmiyorum. Yapan çok insan var ama ne kadar sağlıklı bilmiyorum. Ama dediğim gibi sprey yada tuzlu su en iyisi” dedi. Sönmez, buzlu cama tuz dökmenin sileceklere zarar verebileceğini söyleyerek, “Bayburt akşamları eksiyi görüyor gündüzleri de soğuk. Artık bu saatten sonra antifrizli cam suyu kullanmak lazım. Piyasada cam suyu çok ama bunun için önemli olan içindeki alkol oranı ve kaliteli cam suyu kullanmamız lazım. Alkol oranı yüksek olmazsa bir faydası olmaz. Ben sprey kutusuna tuzlu su doldurdum. Tuz oranı yüksek olacak, camdaki buzu çözmesi için. Buzlu cama direk tuz dökerlerse faydası olur ama bu sefer sileceğe zarar verebilir. Buda silecekte aşınmaya neden olur. En etkilisi tuzlu su” diye konuştu.
15 Kasım 2024 Cuma - 08:24 MEB, ebeveynlere "Maarif Modeli" okulları açıyor Milli Eğitim Bakanlığınca, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde ebeveyn rolünün önemine vurgu yapmak ve ailelerin eğitim süreçlerine daha fazla dâhil olmasını sağlamak amacıyla "Maarif Modeli Ebeveyn Okulu" kursları açılacak. Yeni müfredatla getirilen ve öğrenciyi akademik, zihinsel, sosyal, duygusal, duyuşsal, fiziksel ve ahlaki açıdan bir bütün olarak gören "bütüncül eğitim yaklaşımı" modeli kapsamında ebeveynlere de eğitim verilecek. Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü, çocukların bütüncül gelişiminde ailenin en önemli etkenlerden biri olduğunu gösteren araştırma sonuçlarından hareketle halk eğitimi merkezlerindeki "Aile Okulları" kapsamına Maarif Modeli Ebeveyn Okulu kurs programını da dâhil etti. Öğrenci velilerinin katılabileceği kursların programı, "Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli", "Türk sosyal hayatında aile", "ailece nitelikli zaman", "ailede kültürel zenginlik", "çocuğun başarısında aile", "sosyal etkinliklere katılımın ve çevre bilincinin aile ve çocuk üzerindeki etkisi", "hane içi dijital eğitim" ve "akran ve arkadaşlık ilişkileri" olmak üzere 8 konudan oluşuyor. Millî Eğitim Bakanlığına bağlı halk eğitimi merkezlerinde, yüz yüze uygulanacak ve ücretsiz düzenlenecek kurslar; 32 ders saati olarak planlandı. Kurslar, Maarif Modeli formatörleri tarafından verilecek. Velilere çocukları ile yapabilecekleri etkinlikler hazırlandı Kurslar için alan uzmanlarınca çocukların bilişsel, fiziksel, sosyal ve duygusal iyi olma durumunu ve sosyal yönlerini geliştirecek; doğal ortamda, aileleriyle, arkadaşlarıyla uyum içinde nitelikli zaman geçirmelerini sağlayacak oyun ve etkinlikler hazırlandı. Velilerin öneri niteliğindeki bu etkinlikleri kursun ardından çocuklarıyla da gerçekleştirmesi beklenecek. Kurslarda, Millî Eğitim Bakanlığınca okul ile aile iş birliğini güçlendirmek amacıyla çekilen "Ailem" dizisinden de bölümler izletilecek. Kurslara katılmak isteyen tüm öğrenci velileri, "e-yaygin.meb.gov.tr" üzerinden ya da şahsen başvuru yapabilecek. Beceriler çerçevesine yönelik veli rolleri anlatılacak "Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli" konulu derslerde modelin felsefesi hakkında bilgiler aktarılacak, yeni öğretim programlarının beceriler çerçevesine yönelik yapısı ile velilerin rolü anlatılacak. Ayrıca modelin eylemlerden değerlere, değerlerden erdemli insana, erdemli insandan ise nihai hedef olan yaşanabilir çevrede, aile ve toplum ile huzurlu insana ulaşmayı amaçlayan yapısı aktarılacak. Kurslarda, çocuğun akademik başarıları ve sosyal ve duygusal becerilerden oluşan bütüncül gelişiminde ailenin rolüne ilişkin bilgiler de aktarılacak. Modelin uygulanmasında veliye düşen görev ve sorumluluklar detaylandırılacak. "Türk sosyal hayatında aile" dersleri "Türk sosyal hayatında aile" başlıklı derslerde ise toplumsal bir kurum olarak aile, tarihsel süreçte Türk aile yapısı, Türk aile yapısındaki değişim ve dönüşüm, Türk aile yapısının karşılaştığı güncel sorunlar, mahalle kültürü ve komşuluk ilişkileri aktarılacak. Çocukla nitelikli zaman geçirmenin önemi vurgulanacak "Ailece nitelikli zaman" başlıklı derslerde de çocukla nitelikli zaman geçirmek, oyunun aile içi iletişimdeki yeri, oyunun çocuk gelişimine etkisi ile oyun ve etkinlikler anlatılacak. "Ailede kültürel zenginlik" başlıklı derslerde de kitap okuma alışkanlığı kazandırmada, çocukların kültürel ve sanatsal yönlerini güçlendirmede ailenin görev ve sorumlulukları ile kültürel ve sanatsal faaliyetlere katılımın önemine ilişkin içerikler sunulacak. Çocuğun başarısında ailenin önemine vurgu "Çocuğun başarısında aile" başlıklı derslerde rol model olarak aile tiplerine vurgu yapılacak, "sosyal ekinliklere katılımın ve çevre bilincinin aile ve çocuk üzerindeki etkisi" başlıklı derslerdeki başlıklar ise örneklerle anlatılacak. Dijital ortamların çocuklar üzerindeki etkisi ele alınacak Kurslarda, dijital ortamların çocuklar üzerindeki etkisine vurgu yapmak üzere "hane içi dijital eğitim" başlıklı ayrı bir program oluşturuldu. Bu kapsamda, ailelere bilinçli ve güvenli teknoloji kullanımındaki rolleri anlatılacak. Dijital ortamların çocuklar üzerindeki etkileri ile dijital bağımlılık ve bağımlılığı önleme yollarına ilişkin bilgiler verilecek. Akran ve arkadaşlık ilişkileri de anlatılacak "Akran ve arkadaşlık ilişkileri" konulu derslerde de akran gruplarının olumlu ve olumsuz işlevleri, akran ilişkilerini iyileştirme ve geliştirme yolları ile özel eğitime ihtiyaç duyan çocukların velilerine yönelik eğitimler verilecek.
Bayburt’ta 2024 Şubat ayında 51 konut satıldı
14 Mart 2024 Perşembe - 11:28 Bayburt’ta 2024 Şubat ayında 51 konut satıldı Türkiye genelinde konut satışları Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17,3 artarak 93 bin 902 oldu. Aynı dönemde yabancılara yapılan konut satışları yüzde 44,9 azalarak bin 846 olarak gerçekleşti. Bayburt’ta 2024 Şubat ayında 51 konut satıldı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı Şubat ayına ilişkin konut satış istatistiklerini açıkladı. Buna göre, Türkiye genelinde konut satışları Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17,3 artarak 93 bin 902 oldu. Konut satışlarında İstanbul 16 bin 344 konut satışı ve yüzde 17,4 ile en yüksek paya sahip oldu. Konut satış sayısının en az olduğu iller sırasıyla 18 konut ile Ardahan, 45 konut ile Tunceli ve 51 konut ile Bayburt oldu. Konut satışları Ocak-Şubat döneminde yüzde 2 azaldı Konut satışları Ocak-Şubat döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2,0 azalışla 174 bin 210 olarak gerçekleşti. İpotekli konut satışları 8 bin 827 olarak gerçekleşti Türkiye genelinde ipotekli konut satışları Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 49,1 azalış göstererek 8 bin 827 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 9,4 olarak gerçekleşti. Ocak-Şubat döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 56,1 azalışla 14 bin 742 oldu. Şubat ayındaki ipotekli satışların 2 bin 60’ı, Ocak-Şubat dönemindeki ipotekli satışların ise 3 bin 464’ü ilk el satış olarak gerçekleşti. Diğer satış türleri sonucunda 85 bin 75 konut el değiştirdi Türkiye genelinde diğer konut satışları Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 35,7 artarak 85 bin 75 oldu. Toplam konut satışları içinde diğer satışların payı yüzde 90,6 olarak gerçekleşti. Ocak-Şubat döneminde gerçekleşen diğer konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 10,6 artışla 159 bin 468 oldu. İlk el konut satış sayısı 28 bin 594 olarak gerçekleşti Türkiye genelinde ilk el konut satış sayısı, Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 21,8 artarak 28 bin 594 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk el konut satışının payı yüzde 30,5 oldu. İlk el konut satışları Ocak-Şubat döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5,6 artışla 53 bin 857 olarak gerçekleşti. İkinci el konut satışlarında 65 bin 308 konut el değiştirdi Türkiye genelinde ikinci el konut satışları Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 15,5 artış göstererek 65 bin 308 oldu. Toplam konut satışları içinde ikinci el konut satışının payı yüzde 69,5 oldu. İkinci el konut satışları Ocak-Şubat döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5,0 azalışla 120 bin 353 olarak gerçekleşti. Yabancılara Şubat ayında bin 846 konut satışı gerçekleşti Yabancılara yapılan konut satışları Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 44,9 azalarak bin 846 oldu. Şubat ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 2,0 oldu. Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı 691 konut satışı ile İstanbul aldı. İstanbul’u sırasıyla 659 konut satışı ile Antalya ve 151 konut satışı ile Mersin izledi. Yabancılara yapılan konut satışları Ocak-Şubat döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 48,0 azalarak 3 bin 907 oldu. Ülke uyruklarına göre en çok konut satışı Rusya Federasyonu vatandaşlarına yapıldı Şubat ayında Rusya Federasyonu vatandaşları Türkiye’den 395 konut satın aldı. Rusya Federasyonu vatandaşlarını sırasıyla 200 konut ile İran, 112 konut ile Irak ve 105 konut ile Ukrayna vatandaşları izledi.
Bayburt İl Sağlık Müdürlüğünden Ramazan’da dengeli beslenme uyarısı
14 Mart 2024 Perşembe - 10:49 Bayburt İl Sağlık Müdürlüğünden Ramazan’da dengeli beslenme uyarısı Bayburt İl Sağlık Müdürlüğünce, Ramazan ayında dengeli beslenmeye dikkat çekilerek, yazılı açıklama yapıldı. 11 ayın sultanı Ramazan ayında insanların beslenme düzeninde ciddi değişikliklerin olduğuna vurgu yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı: "On bir ayın sultanı Ramazan ayının gelmesi ile oruç tutan bireylerin uzun süre aç kaldığı ve beslenme düzeninin değiştiği bu dönemde dengeli beslenmek çok daha büyük önem taşımaktadır. Bu yıl imsak ve iftar arası yaklaşık 15 saatlik bir açlık gerektirmektedir. Yeterli ve dengeli beslenmenin sürdürülebilmesi için sahur öğününü atlanmamalı, günün oruç tutulmayan bölümünde en az 2 ana öğün ve ara öğünler yapılarak özellikle iftarda yüklü bir öğün tüketmekten kaçınmalıdır. Öğünlerde beş besin grubundan besinlerin tüketilmesi sağlıklı ve dengeli seçimler için gereklidir. Bunun için Türkiye için hazırlanmış olan sağlıklı yemek tabağı örnek alınabilir. İftara kadar olan sürede günün verimli geçmesi için yeterli ve dengeli bir sahur öğünü oldukça önemlidir. Sahur günün önemli bir öğünü olan kahvaltının yerini almalıdır. Sahura kalkmamak ya da sahurda sadece su içmek açlık kan şekerinin daha erken saatlerde düşmesine; güne hazırlıksız başlanmasına, gün içinde halsiz ve isteksiz olunmasına neden olacaktır. Bir ay boyunca bu şekilde beslenmek sağlık açısından da risk oluşturacaktır. Bu durumun aksine eğer sahur öğünü, ağır yemeklerden oluşursa gece metabolizma hızı düştüğü için yemeklerin yağa dönüşme hızı ve kilo alma riski artmaktadır. Sahurda süt, yoğurt, peynir, yumurta, tam tahıllı ekmekler, çiğ sebze-meyve gibi besinlerden oluşan hafif bir kahvaltı yapılabilir ya da çorba, zeytinyağlı yemekler, yoğurt ve salatadan oluşan bir öğün tercih edilebilir. Gün içinde açlık hissinin oluşmasını geciktirmek için midenin boşalma süresini uzatacak kuru fasulye, nohut, mercimek, bulgur pilavı gibi lifli kompleks karbonhidrat kaynaklarının tüketmesi uygun olacaktır. Aşırı yağlı, tuzlu, ağır yemeklerden ve hamur işlerinden uzak durulmalıdır. Gün içinde özlemle beklenen psikolojik ve fizyolojik açlığın en yüksek olduğu iftar öğününde miktar ve çeşitlilik açısından aşırıya kaçılabilmektedir. Yeterince çiğneyerek çok hızlı yememek sindirim problemleri yaşamamak için önemlidir. Orucun adet olduğu üzere zeytin ya da hurma ve su ile açılmasından sonra yemeğe biraz çorba ve salata ile başlanabilir. Devamında etli sebze yemeği veya yağlı ve ağır olmayan bir et yemeği ve biraz zeytinyağlı sebze yemeği, salata veya söğüş, 1-2 dilim ekmek (pide ile tam tahıllı ekmeği değiştirerek) veya küçük bir porsiyon pilav veya makarna tüketilebilir. İftar ve sahur arasında meyve, kuru meyve, kabuklu yemişler, süt/yoğurt ve her gün olmamak kaydı ile küçük porsiyonlarda öncelikle meyve tatlıları, sütlü tatlılar tüketilebilir." Sağlıklı bir oruç için uyulması gerekenleri vatandaşlara hatırlatan İl Sağlık Müdürlüğünün açıklamasında sıvı tüketiminin altı çizilerek, "Sıvı karşılanmasında suyun önemi büyüktür. Su dışındaki içecekler çay, kahve, bitkisel çaylar, süt, meyve suyu, sebze suları, soda, maden suyu vb.dir. Bir günde tüketilecek toplam sıvı miktarı 2-3 litredir. Sıvı karşılanmasında su başlıca tercih olmalıdır. Su enerji içermez ve en iyi şekilde hidrasyon sağlar. Susama hissi su ile giderilmelidir. Altmış beş yaşından sonra susama hissi azaldığı için bu bireyler susamadan su içmeye özen göstermelidir. Sulara, nane, çubuk tarçın, limon, meyveden yapılmış buzlar ile aroma katılabilir. Günde 8 su bardağı su içiniz şeklindeki öneri bazı bireyler için yetersiz, bazıları için ise fazla olabilir. Ramazan ayında sıvı ihtiyacını karşılayacak ayran, taze sıkılmış meyve-sebze suları, sade soda vb. sık sık tüketmeye özen gösterilmelidir." ifadelerine yer verildi.
Hayallerinin peşinden pes etmeyip koşan kadının azmi herkese örnek oluyor
14 Mart 2024 Perşembe - 10:38 Hayallerinin peşinden pes etmeyip koşan kadının azmi herkese örnek oluyor Bayburt’ta yaşayan Rahşan Kovar isimli evli ve 2 çocuk annesi kadın kendisine inanmayanlara hayallerini gerçekleştirerek örnek oldu. Hayallerinin peşinden koşan, bir an olsun pes etmeyen ve herkese azmiyle örnek olan Kovar, ilk önce ayakkabıcı olan eşi Abdullah Kovar’dan kaplama işini öğrendi. Eşinin desteğiyle kaplama işinde ustalaşan Kovar, Bayburt’ta bir eksiklik olan çanta kaplama işine girerek bir ilki gerçekleştirdi. Hayallerini bir bir gerçeğe dönüştüren Rahşan Kovar isimli evli ve 2 çocuk annesi kadın, okuma hevesinden bir an olsun vazgeçmeyerek açık öğretim sınavlarına başvurdu. Dışarıdan hem ortaokul hem de liseyi bitiren Kovar, bir hayalini daha gerçekleştirmenin gururunu yaşayarak, diplomalarını aldı. Ortaokul ve liseden sonra şimdilerde üniversite okumak için sınava hazırlanan Kovar, üniversite okuma hayalini gerçekleştirmek için hem gece gündüz ders çalışıyor, hem de lise okuyan kızını okumaya teşvik ederek örnek oluyor. Araçlara ayrı bir ilgisi olan ve araba sürmeyi çok seven Kovar; derslerin, sınavların, kursların yanı sıra ehliyet almak için sürücü kursuna kaydoldu. Girdiği motorlu taşıtlar sürücü kursunu başarıyla tamamlayan Kovar, tek seferde sınavları geçerek ehliyetini de aldı. Gitmek istediği yere artık arabayla kendi başına gidip gelen Kovar, ehliyeti sayesinde çocuklarını da istediği yere kolaylıkla kendisini götürebiliyor. Halk Eğitim Merkezi bünyesinde faaliyet gösteren el sanatları kursuna düzenli bir şekilde giderek kendisini geliştiren Kovar, bu süreçte usta öğreticilik sınavlarına da başvurdu. En büyük hayali olan usta öğreticilik sınavını kazanan Kovar, kapısından kursiyeri olarak girdiği Halk Eğitim Merkezine usta öğretici olarak devam etmenin mutluluğunu yaşadığını belirtti. Hayallerini gerçekleştirmek için kursiyer olarak başladığı işte başarı merdivenlerini tek tek çıkan Kovar, en büyük destekçisinin eşi olduğunu vurgulayarak, eşi Abdullah Kovar’a teşekkür etti. Bir hevesle çıktığı yolda kafasına koyduğu her şeyi başardı Çabalayarak hayallerini gerçekleştirmek için azimle çalışan Kovar, "Hayallerimi gerçekleştirmek için ilk önce Bayburt Belediyesi bünyesindeki Aile Yaşam Merkezi kurslarına yazıldım, bu işe kursiyer olarak başladım. Ardından bir hevesle eşimden çanta kaplamayı öğrenip Bayburt’ta ilk kez çanta kaplama işini ben yaptım. Okumayı çok seviyordum o hayalimden de hiçbir zaman vazgeçmedim ve dışarıdan ortaokul ve lise sınavlarını tamamlayıp, diplomamı aldım. Şimdi üniversite sınavına hazırlanıyorum, İnşallah onu da başaracağım. Araba kullanmayı sevdiğim için sınavlara girip ehliyetimi de aldım. Şu an öğrencisi olduğum Halk Eğitim Merkezindeki usta öğreticilik sınavlarına girerek usta öğretici olmaya da hak kazandım" dedi. "Hayallerinizi hiç kimse için ertelemeyin biz kadınlar çok güçlüyüz" Hayallerini gerçekleştirmek için fırsat bulamayan kadınlara "Kendinize güvenin, başaracağınıza inanın" diyerek çağrıda bulunan Kovar, "Hemcinslerime buradan seslenmek istiyorum, hayallerinizi hiç kimse için ertelemeyin. Biz kadınlar çok güçlüyüz, her şeyi başarabiliriz. Kendinize güvenin, başaracağınıza inanın" diyerek konuştu.
Vali Eldivan başarılı öğrencileri ağırladı
13 Mart 2024 Çarşamba - 16:24 Vali Eldivan başarılı öğrencileri ağırladı Bayburt’u çeşitli alanlarda temsil ederek dereceye giren öğrencilerle bir araya gelen Vali Mustafa Eldivan, öğrencilerle bir süre sohbet ettikten sonra hediye takdim ederek başarılar diledi. Vali Eldivan’ın ağırladığı başarılı öğrencilerin dereceleri şu şekilde oldu: Okul Sporları kapsamında 5-6 Mart tarihlerinde Denizli’de düzenlenen Türkiye Judo Yıldızlar Şampiyonası’nda Bayburt’u temsil eden Erdem Beyazıt İHO öğrencisi Yiğit Dinçer, 66 kiloda Türkiye 3.sü olarak bronz madalyanın sahibi oldu. 9-11 Şubat tarihlerinde Konya’da düzenlenen Türkiye Bilek Güreşi Şampiyonası’nda genç kızlarda Bayburt’u temsil eden Rekabet Kurumu Kız Anadolu Lisesi öğrencisi Rümeysa Güçlü, 40 kiloda sol kol Türkiye 3.sü olarak bronz madalyanın sahibi oldu. 4-7 Mart tarihlerinde 2204-A Lise Öğrencileri Proje Yarışmasına katılan Bayburt Fen Lisesi öğrencileri, Türk dili ve edebiyatı alanındaki "Öz Türkçe" projesiyle Erzurum’da bölge 1.si olarak adını Türkiye Finallerine yazdırdı. 4-7 Mart tarihlerinde 2204-A Lise Öğrencileri Proje Yarışmasına katılan Demirözü Mustafa Köseoğlu Çok Programlı Anadolu Lisesi, değerler eğitimi alanındaki "Teknoat ile Geleceğe At" projesiyle Erzurum’da bölge 3.sü oldu. 4-7 Mart tarihlerinde 2204-A Lise Öğrencileri Proje Yarışmasına katılan Demirözü Gökçedere Çok Programlı Anadolu Lisesi, kimya alanındaki "Su Yaşam Kaynağımızdır" projesiyle Erzurum’da bölge 3.sü oldu.