İBB Meclisi Kasım ayı toplantısının dördüncü oturumu, Meclis 2. Başkanvekili Gökhan Gümüşdağ Başkanlığında Saraçhane’deki Belediye binasında yapıldı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Meclisi, İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri (İETT) Genel Müdürlüğü’nün 2025 yılı bütçesi 60 milyar 800 milyon lira olarak sunulan teklif, meclis kararıyla onaylandı. Toplantıda konuşan İETT Genel Müdürü İrfan Demet, 2024 yılı bütçe ve performans programını sundu. Demet, “Şehrin merkezinden, en uzak yerleşim bölgelerine kadar İETT olarak; 832 farklı hatta günlük 64 bin sefer yapmakta, bir günde 1 milyon 400 bin kilometre yol kat ederek, yaklaşık 5 milyon yolculuk gerçekleştirmekteyiz. İstanbul genelinde 6 bin 786 araç ile hizmet vermekteyiz. İETT filomuzda; 2 bin 814 otobüs 702 metrobüs ve 250 elektrikli araç olma k üzere toplam 3 bin 766 aracımız bulunmaktadır. Özel Taşımacılık Filosunda ise 2 bin 111 Özel Halk Otobüsü ve 909 kooperatif aracı olmak üzere toplam 3 bin 20 araç mevcuttur. Yıllık yolculuk sayımız, 2024 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık 11 milyon daha artarak 664 milyona ulaşmıştır. Özel Taşımacılıkla beraber yıllık taşınan yolcu sayımızın 2024 yılı sonunda 1 milyar 300 milyona ulaşacağı öngörülmektedir. 2018-2024 yılları arasında İETT yolculuk sayısı artışı yaklaşık yüzde 28 seviyesindedir” dedi.
“İETT araçlarımız sadece 1 günde 1 milyon 400 bin km yol kat ediyor”
Sunumda konuşmasına devam eden Demet, “İETT araçlarımız sadece 1 günde 1 milyon 400 bin km yol kat ediyor. Bu mesafe Edirne - Kars arası mesafenin 835 katı, dünyanın en geniş yeri olan Ekvatorun ise tam 35 katıdır. Dolayısı ile İETT araçlarımızın motorları ihtiyaç olduğu zamanlarda revizyon yapılmaktadır. İETT tarihinde ilk kez bu dönemde, diğer testlere ek olarak yenilenen motor sanki otobüs üzerindeymiş gibi test ünitesine bağlanarak dijital ortamdan tüm değerler görülecek ve kalite kontrolü daha da etkin yapılacaktır. Kar amacı gütmeyen toplu ulaşım hizmeti dünyanın birçok metropolünde merkezi ve yerel yönetimlerce sübvanse edilerek desteklenmektedir” şeklinde konuştu.
“Bir yolcudan elde edilen ortalama gelir 10,6 lira iken, ortalama gider ise 35 buçuk liradır”
Konuşmasına devam eden Demet, “Ancak Ülkemizin içinde bulunduğu yüksek enflasyonist ortam Kurumumuzun maliyetlerini daha da artırmakta ve gelir - gider arası makası açmaktadır. Gelirlerin, giderleri karşılama oranı 2015 yılında yüzde 68 iken, yıllara göre artan maliyetlerle bu oran günümüzde yüzde 30’a kadar gerilemiştir. Bugün itibariyle bir yolcudan elde edilen ortalama gelir 10,6 lira iken, ortalama gider ise 35 buçuk liradır” ifadelerini kullandı.
İETT’nin 2025 yılı bütçesinin gider ve gelir kalemlerini paylaşan Demet, şu bilgileri verdi: "2025 yılı gider bütçemiz 60 milyar 800 milyon lira olup, personel giderleri 2 milyar 633 milyon 784 bin lira, SGK giderleri 668 milyon 423 bin lira, mal ve hizmet alım giderleri 36 milyar 601 milyon 923 bin lira, faiz giderleri 436 milyon 760 bin lira, cari transferler 38 milyon 660 bin lira, sermaye giderleri 16 milyar 420 milyon 450 bin lira. 2025 yılı gelir bütçemiz 46 milyar 400 milyon lira olup, açığın finansmanı ise 14 milyar 400 milyon liradır."
“Böylesine büyük bir kaynak karşısında şu anda çok büyük sayılara ulaşan hem asansör hem yürüyen merdiven arızası ile karşı karşıyayız”
Programda AK Parti Grubu adına söz alan Bağcılar Belediye Başkanı Abdullah Özdemir, “Metrobüs yolculuğunda iki katına çıkılması mümkün değil. Geçmiş dönemdeki metrobüs uygulaması da 17 saniyede 1, 18 saniyede 1 çalışan bir sistemin 2 katına çıkması mümkün değildir. Vatandaşlara en uzak vaatte bulundunuz fakat İstanbullunun metrobüs ve otobüs çilesinin 2 katına çıkardınız. 2018, 2019 yılarındaki sembolik rakamları eleştirirken maalesef çok büyük harcamalarla İstanbul’da yaklaşık 1 milyarlık kaynağı asansör ve yürüyen merdivenlere ayırdınız. Böylesine büyük bir kaynak karşısında şu anda çok büyük sayılara ulaşan hem asansör hem yürüyen merdiven arızası ile karşı karşıyayız” cümlelerini kullandı.
“5 sene içerisinde metro hatlarını iki katına çıkaracağız dediniz. Ama var olan 10 metronun dahi 5 tanesi hizmete alınabildi”
Konuşmasına devam eden Özdemir, “2.6’dan önce 3.5’e ardından diğer artışlarla birlikte 20 liraya çıkan bir bilet var. Burada UKOME yerlerinin sizin tabirinizle 31 buçuk liraya çıkacak bilet fiyatının 20 lirada tutulabildiğini görüyoruz. Şu andaki fiyatı, enflasyon, mazot vs.dir. Dolar ve mazota göre ifade edeyim. 2019 yılında 2.16 lira olan bir biletin olduğu yerde 46 cente siz bir bilet alabiliyordunuz. Şu anda ne kadar 58 cent. Dolar bazında bile yüzde 26’lık bir artış söz konusudur. Mazota geçelim: litresi 0.41’2 tam bilet alırken şu anda 0.47’ye çıkmış durumda. Mazot nezdinde yüzde 14’lük artış söz konusu. Aktarmayı ücretsiz yapacağız dediniz ama öyle bir durumun olmadığını görüyoruz. 5 sene içerisinde metro hatlarını iki katına çıkaracağız dediniz. Ama var olan 10 metronun dahi 5 tanesi hizmete alınabildi. Geri kalan 5’inin yapım çalışmaları devam etmektedir” ifadelerini kullandı.
“İstanbul Büyükşehir Belediyesinin İETT’sinin kapısına kilit vurulacak noktaya gelmiştir”
İBB yönetimini eleştiren Özdemir, “Uzun olmayan bir vadede artık İstanbul Büyükşehir Belediyesinin İETT’sinin kapısına kilit vurulacak noktaya gelmiştir. Bu boyutuyla meclisimiz ve CHP’li İBB yönetimimizin buradaki rakamları not alıp hızlı bir şekilde önlem almaları, giderlerini ölçülü bir şekilde yapmalarını ifade etmek istiyorum. Burada da bakın, geçmiş dönemde yapılan ihaleler var. Yandaşa peşkeş çekmeler gibi. CHP göreve geldi. Bizim yüzde 20 indirim ile verdiğimiz ihaleleri aynı şirketlere bir müddet yüzde 0 indirim ile verdi” diye konuştu.
Davut Has
