Uzmanlar, aşılama ile büyük ölçüde azalan kızamık vakalarındaki son yıllarda yaşanan artış konusunda uyarıyor. Dr. Öğretim Üyesi Cansu Vatansever de kızamık virüsünün kişiler arasında oldukça kolay bulaşabildiğini, hastalığın aşılanmamış veya aşı programını tamamlamamış başta çocuklar olmak üzere tüm bireylerde ölümcül sonuçları olabileceği uyarısında bulundu.
Kızamığın enfekte bireylerin konuşmaları, öksürmeleri ve hapşırmaları sonucunda ağız ve burunlarından çıkan aerosoller ile ortama yaydıkları kızamık virüsünün sağlıklı bireyler tarafından solunması sonucunda bulaştığını belirten Altınbaş Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Cansu Vatansever, "Hastalığa yakalanmak için enfekte birey ile doğrudan temas edilmesine gerek bulunmuyor. Enfekte bireyin bulunduğu bir alana kendisinden birkaç saat sonra girilse bile ortam havasında bulunan virüs sağlıklı bireylere bulaşabilir" açıklaması yaptı.
Dr. Cansu Vatansever, "Enfekte bir birey çevresindeki aşısız bireylerin yüzde 90’ına hastalığı bulaştırabilir. Ateş, halsizlik, deri döküntüleri şeklinde gözlenen kızamık, otitis media (orta kulak iltihabı), diyareye bağlı aşırı sıvı kaybı, zatürre, miyokardit (kalp kası iltihabı), körlük, ensefalit (beyin iltihabı) gibi komplikasyonlara ve ölüme neden olabilir" dedi.
"Dünyada kızamık vakalarındaki artış devam ediyor"
Dünyada kızamık vakalarındaki artışın devam ettiğini söyleyen Dr. Cansu Vatansever, "Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) tarafından yapılan açıklamada Avrupa ve Orta Asya’dan 53 ülkenin dahil edildiği değerlendirme sonuçlarına göre 2024 yılında 127 bin 350 kızamık vakası tespit edilmiş olup bu sayı 2023 yılındaki kızamık vakalarının yaklaşık 2 katıdır. 6 Mart 2025 tarihi itibarıyla alınan ön verilere göre kızamık kaynaklı 38 ölüm meydana gelmiştir. Ülkemizde ise 2021 yılında 51, 2022 yılında 125 vaka kayıtlara geçmiş olup 2023 yılında bu sayı 4 bin 959’a yükselmiştir" şeklinde konuştu.
Kızamığın aşı ile önlenebilir bir hastalık olduğunun altını çizen Dr. Cansu Vatansever, "Kızamık aşısı Sağlık Bakanlığı çocukluk dönemi aşı takviminde yer alan KKK (kızamık-kızamıkçık-kabakulak) aşısıdır. Aşı 12. ve 48. ayların sonunda olmak üzere iki doz olarak Aile Hekimliklerinde ücretsiz olarak uygulanıyor. Özellikle 1 yaşın altındaki çocuklarda hastalığın ağır ve ölümcül seyredebilmesi ve kızamık vakalarında gözlenen artış dolayısıyla salgın riski olan bölgelerde aşının ilk dozu 9-11 ay arasında yapılmaya başlanarak aşı toplam 3 doz olarak uygulanabilir" ifadelerini kullandı.
"Spekülasyonlar, kızamık gibi aşı ile önlenebilir hastalıklarda vaka ve ölüm sayılarında artışa neden oluyor"
Aşılama takvimine uyan bireylerde aşının uzun süreli olmak üzere yaklaşık yüzde 97 oranında koruma sağladığını ifade eden Dr. Cansu Vatansever, özellikle Covid-19 pandemisi sırasında uygulanan aşılar hakkındaki spekülasyonların çocukluk dönemi aşıları başta olmak üzere pek çok aşı takviminde aksamaya yol açarak, kızamık gibi aşı ile önlenebilir hastalıklarda vaka ve ölüm sayılarında artışa neden olduğunun altını çizdi.
Son yıllarda kızamık vakalarındaki ve kızamık kaynaklı ölümlerdeki artışın en önemli nedenlerinin aşı reddi ve aşı kararsızlığından kaynaklandığını belirten Dr. Cansu Vatansever, "Avrupa, Asya, Amerika, Afrika gibi dünyanın pek çok farklı bölgesinde kızamık vakalarında artış gözlemlenmeye devam ederken kızamık vakaları ülkemiz için de tehdit oluşturuyor. 2024 yılında tespit edilen kızamık vakalarının üçte biri Avrupa’daydı. Küreselleşen dünyada bulaşıcı hastalıklar ülkeler ve hatta kıtalar arasında kolay ve hızlı bir şekilde yayılım gösterebiliyor. Ülkemizde kızamık salgın boyutlarında değil ancak aşılanmamış bireyler dünyada farklı bölgelerde görülen salgınlar nedeniyle risk altındalar" dedi.
"Kızamıktan korunmanın en etkili yolu aşıdır"
Tespit edilen kızamık vakalarının büyük kısmının hiç aşısı olmayan veya yetersiz aşılanan 5 yaş altındaki çocuklar olduğunu belirten Dr. Cansu Vatansever, "Kızamık vakalarının önemli bir kısmında tedavi hastane yatışı gerektirebiliyor. Kızamık kaynaklı bebek ölümlerinin en önemli nedenleri diyareye bağlı susuzluk ve zatürre iken 10-14 yaşındaki çocuklarda beyin iltihabı olarak tespit edilmiş. Kızamık virüsü çocukların yanı sıra aşılanmamış veya eksik aşılanmış yetişkinlerde de hastalığa neden olabilir. Özellikle altta yatan hastalığı bulunan ve bağışıklığı zayıflamış yetişkinler kızamık kaynaklı komplikasyonlar açısından risk altındalar. Hamilelik sırasında geçirilen kızamık da düşük veya erken doğumlara yol açabilir" diye konuştu. Hastalıktan korunmanın tek yolunun aşılama olduğunu belirten Dr. Cansu Vatansever sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kızamık, aşı ile önlenebilir hastalıklar arasında aşısız çocuklarda en fazla ölüme yol açan hastalıklardan biridir. Ancak hastalığın çocukların yanı sıra yetişkinlerde de gözlenebileceği unutulmamalıdır. Kızamık zatürre, beyin iltihabı gibi ölümcül komplikasyonlara sebep olabilen bir hastalık olmakla aşılama programına uyulması ile kolayca önlenebilir. Kızamık gelişiminin engellenmesinin, kızamığa bağlı gelişebilecek komplikasyonların ve ölümlerin önüne geçilebilmesinin tek yolu aşılamadır. Aşılar hakkında gerçeği yansıtmayan spekülasyonların çocukların hayatlarını tehdit etmesine izin vermemek ebeveynlerin sorumluluğudur."
