Yılbaşına günler kala sahte içkiden ölümler yaşanırken Türkiye’nin birçok noktasına yapılan operasyonlarda ise tonlarca sahte içki ele geçirildi. Uzmanlar, bu süreçlerde etil alkol yerine tamamen veya karışım olarak metil alkol ya da farklı içeriklerle oluşturulan içerikler olabildiğini aktarırken vatandaşlara uyarılarda bulundu. Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Tıp Kliniği’nden Doç. Dr. Abuzer Özkan ile İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Tıp Kliniği’nden Doç. Dr. Erdem Kurt da alkolün vücutta meydana getirdiği zararlar, sahte alkol zehirlenmesi durumunda yapılması gerekenler gibi konularda bilgi verdi. Uzmanlar, kişilerin başvuru hikayelerine ilişkin konuşarak alkolün zararlarına dikkat çekti.
“Bulgusu olan hasta hızlı şekilde hastaneye başvurmalı"
Alkolün kişiler üzerinde birçok olumsuz etkisi olduğunu söyleyen Doç. Dr. Abuzer Özkan, “Alkol beyni etkiler, beyinde harabiyet yapar, uzun süre kullanımında da karaciğer, böbrek gibi ya da damarsal bazı patolojilere sebebiyet verir. Kısmen bir zehir gibi düşünülebilir. Mesela sahte alkollerde beyin kanaması görürüz, ciddi damar tahribatı yapabilir. Karaciğerde, böbrekte ciddi tahribatlar yapar. Senenin hemen her döneminde bazen artarak bazen az olsa da alkol zehirlenmeleri geliyor. Bir kısmı orijinal alkol diyelim, yoğun kullanım dolayısıyla bir kısmı da sahte alkolden kaynaklanan zehirlenmeler geliyor, hatta son dönemde 3 hastamızı yoğun bakıma yatırmak zorunda kaldık. Vatandaş bazen ’Ucuz alkol alacağım’ diye bu ürünleri tüketebiliyor, bir kısmı da bilinçli alabiliyor. ‘Biraz ucuz alkolden biraz pahalı alkolden alıp ikisinin ortasını bulup etkisinden kurtulabilirim’ diye tahmin edebiliyor. Hatta böyle bir vakamız da geldi, ikisi de sahte çıkınca ciddi bir zehirlenme bulgusuyla başvurmak zorunda kaldı. Birkaç yudumluk sahte alkol bile vücutta tahribata başlar. Bir bardak sahte alkol, yani 150 cc öldürücü dozdur. Tatsız, kokusuz şeyler vatandaş tüketirken anlamayabilir. Sahte alkol, zehirlenme gibi bulgular verir. Bulantı, kusma olur, şiddetli mide, karın ağrısı çekebilir, bilincinde değişiklik ya da görme bulanıklığı, bozukluğu başlayabilir. Bunlar olduğu zaman sahte alkol tüketimi akla gelmelidir. Bu tarz bulgular olan herhangi bir hastanın hızlı şekilde hastaneye başvurması gerekir. Tekel bayilerinden aldıklarını söylüyorlar genel itibarıyla böyle, kendisi yapmaya çalışanlar ya da başka yerlerden elde edinenler hariç" dedi.
"Bilerek sahtesini almış, orijinal diye aldığı da sahte çıkınca alkol zehirlenmesiyle başvurdu"
Hastaların başvurularına ilişkin konuşan Doç. Dr. Özkan sözlerine şöyle devam etti:
"Şöyle bir vakamız oldu, oradan tecrübe ettik. Bunların bir kısmı tecrübeli insanlar. Kendi matematiksel hesaplamasına göre birazını orijinal birazını sahte ile dengeleyerek alkolü daha ucuza getirmeye çalışıyor ama dedim ki bu çok tehlikeli. Bilerek sahtesini almış, orijinal diye aldığı da sahte çıkınca alkol zehirlenmesiyle bize başvurmak zorunda kaldı. Diyelim ki; her şey normal gitti, yine de tükettiği ürünün içinde sahte alkol olduğu için toksisitesi olacak, öngöremez. Bu uygulanmaması gereken bir şey. Gelip de yoğun bakıma giden, ciddi manada vücudunda tahribatla hayatına devam etmek zorunda kalan vakalarımız oluyor. Alkolün orijinali de sahtesi de zararlı, kesinlikle tüketilmesini önermiyoruz. Yılbaşında tüketim biraz daha arttığı için karşılaşma oranlarımız daha da yükseliyor. Yurt dışından orijinal alkol alıp da zehirlenen vakalarımız da oldu, bazen vatandaşlarımız öyle sanabilir. Yurt dışındaki havalimanlarında vergisi daha düşük ürünlerin de orijinal olduğunu düşünüp alanlarda da bu olabiliyor. O yüzden tüketilen bütün ürünlere çok dikkat etmek gerekir. Yoğun bakıma düşecek kadar eğer ciddi bir toksikasyon bulguları varsa bunlarda genelde sekel kalıyor. Özellikle 60 yaş üzerindeki bireylerin çok daha dikkat etmeleri lazım. Aynı miktarda genç bireyin tüketmesiyle yaşlı bir bireyin tüketmesi arasında da fark var. Gençlere de kesinlikle tüketmelerini önermiyoruz ama yaşlılar için çok daha risk teşkil ediyor. Orijinal alkolün bile gebelerde çocuğa ciddi manada toksisitesi var, çocuğu da zehirliyor kaldı ki sahte alkoller çok daha ciddi istenmeyen sonuçlar doğuruyor"
“15 tane vaka vardı, 5 tanesini kaybettik"
Zehirlenme durumlarında sağlık kuruluşuna erken ulaşılmasının önemli olduğunu belirten Acil Tıp Uzmanı Doç. Dr. Kurt, “Alkolün alımıyla gördüğümüz birçok semptom var. Kronik kullanımında birçok sıkıntılı hastalığa sebebiyet verebiliyor, başlangıçta karaciğer, kalp, merkezi sinir sisteminde, beyinle alakalı kısımlarda görebiliyoruz. Kalple alakalı kalpte genişlemeler, fonksiyon kaybı, hipertansif durumlar. Alkol olarak ifade ettiğimiz şey etanol, bugünlerde farklı alkol tipleriyle de karşılaşıyoruz. Etil alkol yerine metil, izopropil alkol, etilen glikol gibi maddeler kullanıldığı vakit vücutta bunların metaboliklerini çok daha zarar verici süreçlerle giden hallerde görüyoruz. En fazla gördüğümüz ajan; metil alkol. Sahte rakı mesela kişi aldı, ne zaman fark edildi ne kadar aldı ve bize ne zaman başvuruldu, bunlar çok önemli. Metil alkol gibi toksikasyonlarda gözle alakalı sinirsel arazlar olduğundan kaynaklı görme kayıpları görülebiliyor. Kusturma işlemi kişinin maruziyetini azaltmaya yönelik bir şey, burada bilinçsizce alınacak bir eylem hastanın iyilik halini oluşturmaya çalışırken daha kötü şeylere sebebiyet verebilir. Son dönemlerde sahte alkol ile başvurma düzeyinde bir artış gözlemledik. Kaydettiğimiz 15 vaka var, 5 tanesini kaybettik. Kan değerleri çok bozuktu, ne yazık ki kurtaramadık. Kritik bakım altın alıp sonrasında taburcu ettiğimiz hastalarımız olmakla beraber yoğun bakım takibi olan hastalarımız da var. Etilen glikol, izopropil alkol kullanımları daha çok çözücüleri, deterjanlar endüstriyel ürünlerin içerisinde olmakla beraber metil alkolü daha çok sahte içki yapımında kullanıldığını görüyoruz. Kişi alıp evde bu ürünü içiyorsa başvurma süreci çok uzuyor, daha kötü geliyor. Gözlemlenebilme, fark edilme süresi çok artıyor. Etil alkol bile olsa alınma miktarı çok önemli, miktar ne kadar artarsa vücuda verebileceği zarar o kadar artacaktır. Özellikle araç kullanmakla alakalı bir sürece girmemeleri gerekiyor, en fazla gördüğümüz şey bu. Alkol kullanıyorlar trafik kazaları. İstanbul’da 37 kişi bundan kaynaklı öldü bunun birisi siz olabilirsiniz gibi bakmak gerekiyor" dedi.
Hasibe Karadağ - Emre Baba
