Türkiye’de yorgancılık mesleği de hem çırak olmaması hem de fabrikasyon üretim nedeniyle bitme tehlikesi altında. Yorgancılık mesleğinin Samsun’daki en genç ustası 52 yaşında. 40 yıldır çırak yetişmeyen mesleklerini ayakta tutmaya çalıştıklarını belirten yorgan ustası, hazır yorganlar nedeniyle işlerinin düşmesinden yakındı.
Birçok meslekte olduğu gibi yorgancılık mesleği de zamana ve gelişen teknolojiye ayak uyduramayarak yok olmaya yüz tuttu. Eskiden neredeyse her mahallede bir yorgancı yeni evlenecek çiftlere çeyizlik yün yorgan yetiştirmeye çalışırken, bu günlerde geleneksel yorgan yapan meslek erbabı sayısı il genelinde 10’a kadar düştü. Mesleğin Samsun’daki en genç temsilcisi olan 52 yaşındaki Mehmet Selçuk, kendisinin son kalfa olduğunu, çırak yetişmediği için de yorgancılığın sonunun yaklaştığını söyledi.
"Makine yorganları çıkalı işlerimiz çok azaldı"
İşlerinin eskiye oranla oldukça fazla azaldığını dile getiren Mehmet Selçuk, "40 yıldır yorgancılık yapıyorum. 12 yaşından beri bu meslekten geçiniyorum. Eskiden Samsun’da 100 tane yorgancı ustası vardı. Şu anda ise 10 tane ya var ya yok. Hazır yorgan kullanımı arttı, el yapımı yorgana olan ilgi de azaldı. Tek tük de olsa yün yorgan yaptıran oluyor. Malzeme bizden olursa çift kişilik yün yorganın tanesi 2 bin 500 TL, pamuk yorgan ise 2 bin TL. Malzeme müşteriden gelirse işçilik olarak da bin TL alıyoruz. Çok az sayıda yorgancı kaldık. Diğer yok olma tehlikesi altındaki mesleklerde olduğu gibi bizde de çırak yetişmiyor. Gençler bu işlerde çalışmak istemiyor. Eskiden işlerimiz çok iyiydi. Fabrikasyon yorganlar çıkalı işlerimiz çok azaldı" dedi.
"En genç yorgancı, 52 yaşındaki benim, ben de bu işi bırakırsam usta kalmayacak"
52 yaşında mesleğin en genç temsilcisi olduğuna dikkat çakan Şimşek, "Çift kişilik bir yün yorgan 3 saatte dikiliyor. Modelli yün yorganlarda ise bu süre 3 güne kadar çıkabiliyor. Zorluk ve süre yorganın modeline göre de çeşitlik gösterebiliyor. Eskiden kız tarafı ve erkek tarafı 3’er 4’er sire yorgan alırdı. Şu anda sire yorganı alınmıyor gibi bir şey oldu. Herkes hazır, puf yorganlara dönmeye başladı. Şu anda çeyizlik en fazla 2 tane nevresim yorganı alanlar var. Hazır makine yorganlarında iplik koptuğunda komple yorgan sökülür. El dikimi yün yorganlarda ise böyle bir durum olmaz. El dikimi yorganlar hem sağlıklı hem de uzun ömürlü olur. Makine işini 5-6 sene kullanırken, el dikimi yorganlar ise 25-30 sene kullanılır. El dikimi yün ya da pamuk yorganlar makine ve plastik içli yorganlara göre hem uzun ömürlü olur hem de daha sağlıklı olur. Yeni gelinler annelerine, ‘anne yün yorganını ne yapalım’ diyorlar. Makine yorganı puf gibi durduğundan ve çamaşır makinasında yıkandığından onu tercih ediyorlar. Yastıkta da aynı tercihi yapıyorlar. Yastık en iyi pamuktan olur ama onda da yine kimyasal içli yastıkları tercih ediyorlar. Samsun’da en genç kalfa olan kişi benim. Benden sonra da yorgancı kalfası gelmedi. Benden başka bu işle uğraşan birkaç tane yaşlı var. Onlar da günde en fazla 1-2 yorgan dikerler. Bu meslekte en genci benim. Ben de bu işi bırakırsam usta kalmayacak. En genç yorgancı benim ve yaşım da 52" diye konuştu.
Şimşek, sire yorganların makinede yıkanmamasının da ilginin azalmasında etkili olduğunu sözlerine ekledi.
