Rahmin içini kaplayan ve her ay adetle dışarı atılan salgı bezlerinin, olması gereken yerler dışında bulunması durumu olan endometriozis, üreme çağındaki kadınların yaklaşık yüzde 10’unda görülüyor. Kadınların yaşam kalitesini etkileyen bu sorun, en çok regl ağrısıyla karıştırılıyor. Medicana Sağlık Grubu Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Doç. Dr. Aşkın Doğan, endometriozis hakkında bilgi verdi.
Türkiye’de yaklaşık 1.5 milyon kadının karşı karşıya olduğu tahmin edilen endometriozis, kadınların yaşam kalitesini olumsuz etkileyebileceği gibi kısırlığa da yol açabiliyor. En sık 25-35 yaş aralığında görülen hastalık, nadiren menopozdan sonra da ortaya çıkabiliyor. "Endometriozis teşhisi genellikle geciktiği için birçok kadın, hastalığın belirtilerini genç yaşlardan itibaren yaşasa da tanıyı ancak 30’lu yaşlarında alabilmektedir" diyen Medicana International İzmir Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Aşkın Doğan, aile öyküsünde endometriozis olan, çocuk sahibi olmayan, erken adet görmüş ya da geç menopoza giren kadınların riskli grupta olabileceğini belirtti.
Genellikle ağrılı bir hastalık
Endometriozisin östrojen bağımlı, yaygın ve kötü huylu olmayan bir süreç olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Aşkın Doğan, "Bu dokunun oluşturduğu inflamasyon, ağrılı adet görme, ilişki sırasında ağrı, basınç hissi, kronik pelvik ağrı ve hatta kısırlığa yol açabilir. Oluşan ağrılar adet döneminden bağımsız olarak da ortaya çıkabilirken, bazı hastalarda idrar yaparken ve dışkılama esnasında da rahatsızlık hissi oluşabilir, kabızlık ve ishal gibi semptomlar da görülebilir" dedi.
Tanı koymak 7-8 yıl sürebiliyor
Hastalığın yaygınlığı ile semptomların şiddeti arasında her zaman doğrudan bir ilişki olmayabileceğini vurgulayan Doç. Dr. Aşkın Doğan, "Görece küçük lezyonlar şiddetli semptomlara yol açabilirken, daha büyük lezyonlar asemptomatik olabilir. Bulgular en hafiften sosyal hayatı olumsuz etkileyebilecek dereceye kadar ağır olabilir. Tek bir semptom şeklinde veya kombinasyon halinde ortaya çıkabilir" şeklinde konuştu.
En fazla 25-35 yaş arasında görülüyor
Endometriozisin en yaygın görülme yaşının 25-35 yaş arası olduğunu ifade eden Doç. Dr. Aşkın Doğan, "Bulgular çok spesifik olmadığı için tanının 7-8 yıl gecikebildiği durumlar olabilmektedir. Kesin tanıyı koyan net bir laboratuvar testi bulunmamakla birlikte CA-125 yüksekliği ve ultrasonda endometrioma olarak adlandırılan çikolata kistlerinin varlığı tanı açısından klinisyene yardımcı olabilir. Ultrason bulgularının belirsiz olduğu veya bağırsak, idrar kesesi ya da idrar yollarında hastalıktan şüphelenilen hastalar için MR da teşhiste yardım olabilir" dedi.
Cerrahi tedavi en son tercih edilen yöntem
Tedaviye başlamadan önce hastanın kapsamlı bir geçmişinin alınması ve muayenesinin yapılması gerektiğini belirten Doç. Dr. Aşkın Doğan, "Medikal tedavinin ilk basamağında non-steroid anti-inflamatuar olarak adlandırılan ve genellikle ağrı kesici olarak bilinen ilaçlar yer almaktadır. İkinci basamak tedavi olarak doğum kontrol hapları olarak da bilinen östrojen ve progesteron içeren ilaçlar kullanılabilmektedir. Menopozda semptomlar azaldığı için bazı özel durumlarda hastalar geçici olarak menopoza sokulabilmektedir. Medikal tedaviye yanıt vermeyen hastalarda ya da altta yatan kötü huylu bir hastalığın ekarte edilememesi durumunda cerrahi tedavi ön plana çıkabilmektedir. Bağırsak ve idrar yolları tutulumunda da genellikle cerrahi tedavi önerilmektedir" diye konuştu.
Çocuk sahibi olmak isteyenlere
Çocuk sahibi olmak isteyen endometriozis hastaları için ayrı bir tedavi yaklaşımı gerektiğini belirten Doç. Dr. Aşkın Doğan, sözlerini şöyle sürdürdü: "Endometriozisi düşündüren semptomları olan ve daha önce cerrahi geçirmemiş hastalarda infertilite değerlendirmesi yapıldıktan sonra laparoskopik cerrahi önerilmektedir. Bu sayede daha iyi gebelik oranları elde edilebilir ve ağrının giderilmesi sağlanır. Daha önce cerrahi geçirmiş hastalarda ise tekrar cerrahi işlem yerine yardımcı üreme teknikleri uygulanmaktadır. Hiç şikayeti olmayan ancak kısırlık nedeniyle başvuran hastalarda cerrahiyi önerilmemektedir. Endometriozis tanısı alan kadınlar, erken tanı ve uygun tedavi ile hastalığı yönetebilmektedir. Özellikle adet sancısı ve kronik pelvik ağrısı yaşayan kadınların bir uzmana başvurması gerekmektedir."
