GÜNDEM - 01 Kasım 2024 Cuma 09:59

İzmir’in tarih hazinesi: Özel odada ve dolaplarda saklanıyor

A
A
A

İzmir’de yer alan Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi (APİKAM), vatandaşların bağışları ve kurum bünyesindeki binlerce belgeyle tarihe ışık tutarken, hem kent tarihi hem de Türkiye tarihi açısından önemli bir görev üstleniyor. Paha biçilemez bağışlar arasında; Mustafa Kemal Atatürk’ün ıslak imzasının bulunduğu Mebus Defteri, 1910-1911 yıllarında İzmir Belediye Başkanlığı yapmış Ali Nazmi Bey’in kaftanı, Mustafa Kemal Atatürk’e “Başkumandanlık ve Gazilik” unvanı verildiğine dair yayımlanan İstiklal Harbi broşürü gibi kıymetli eserler yer alırken, bu bağışlar özel odalarda; yangın, sel ve deprem gibi doğal afetlere karşı koruma sağlayan dolaplarda saklanıyor.

2004 yılında İzmir Kent Arşivi ve Müzesi olarak ziyarete açılan, daha sonrada hayatını kaybeden İzmir Büyükşehir Belediyesi eski Başkanı Ahmet Piriştina’nın adının verildiği Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi (APİKAM), adeta bir tarihi hazinesini andırıyor.

Çok sayıda değerli eseri bünyesinde barındıran ve her geçen gün bağışlarla büyüyen APİKAM, İzmir’in tarihi açısından oldukça önem taşıyor. APİKAM’ın bağışçı sayısı 400’e yaklaşırken; görsel, belge, defter, kitap, süreli yayın, kartografik belgeyi kapsayan bu bağışlardan oluşan dijital arşiv veri sayısı 54 bine ulaştı.

Atatürk’ün ıslak imzası bulunan mebus defteri, 1927’de basılan ilk nutuk, neler var neler

O bağışlar arasında; Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu meclisi olan Birinci Büyük Millet Meclisi’nde Mardin Milletvekilliği yapmış olan Derviş (Ural) Bey’e ait 23 Nisan 1920 tarihli Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün ıslak imzasının olduğu mebus defteri, 1927 yılında basılan Osmanlıca ilk basım Nutuk kitabı, 2. Meşrutiyet yıllarında (1910-1911) İzmir Belediye Başkanlığı yapmış olan Ali Nazmi Bey’in törenlerde giydiği başkanlık kaftanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından Mustafa Kemal Atatürk’e “Başkumandanlık ve Gazilik” unvanı verildiğine dair yayımlanan İstiklal Harbi broşürü, 9 Eylül 1922 tarihinde İzmir’in Yunan işgalinden kurtuluşunun ve şanlı Türk askerinin İzmir’e girişini sevinçle karşılayan halkın resmedildiği İstiklal Harbi karpostalı da yer alıyor.

Yine Binbaşı Nuri Özkan’ın 1926 tarihli askeri hüviyet cüzdanı, 1/10.000 ölçekli Osmanlıca İzmir şehir haritası, 1. Dünya Savaşı sonrası Fransa’da, Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında 10 Ağustos 1920 tarihinde imzalanan Sevr Anlaşmasının tıpkı basım haritası, İngiliz kolonisinin bir kısmının Yunan gemisi Elpiniki ile Londra Limanına gitmek üzere İzmir’den ayrıldığını kapak yapan 23 Eylül 1922 tarihli Fransızca L’lllustration Dergisi’nin bir nüshası, 1929 tarihli Bedi Hıfzı Efendinin İzmir İsmetpaşa Millet Mektebi diploması, 1927 tarihli hisse senedi de kıymetli bağışlar arasında dikkat çekiyor.

Özel odalarda özel dolaplarda saklanıyor: Ekipler gözü gibi bakıyor

Bu bağışlar ise APİKAM’ın kalbi olarak adlandırılan özel odalarda; yangın, deprem gibi doğal afetlere karşı özel olarak tasarlanan dolaplarda muhafaza ediliyor. Bu odalarda yangına karşı duyarlı alarm sistemi de yer alırken, APİKAM personeli de bağışlara adeta gözü gibi bakıyor.

Tüm bu bağışları ve belgeleri merak edenler, APİKAM’ın internet sitesi www.apikam.org.tr’den kolayca erişebiliyor. APİKAM, bugüne kadar aralarında; belge, meclis karar tutanakları, eski gazeteler, kartpostallar, dergiler, el yazmaları ve haritaların yer aldığı yaklaşık 300 bin veriyi dijital arşiv programına da aktardı.

1877 yılından 1950 yılına kadar İzmir’de çıkmış tüm gazetelere erişilebilir

İzmir Büyükşehir Belediyesi Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi (APİKAM) Müdürü Dr. Serhan Kemal Saygı, İzmir’in tarihsel birikimini yansıtan her türlü arşivsel malzemenin kurumda yer aldığını söyledi.

APİKAM’ın en büyük koleksiyonunu İzmir Milli Kütüphane’ye ait süreli yayınlar grubunun oluşturduğunu ifade eden Saygı, “1877 yılından 1950 yılına kadar, İzmir’de çıkmış tüm gazeteler dijital ortama aktarıldı ve herkes bu arşive kurum internet sitesi www.apikam.org.tr ’ye girerek erişebilir. Bunun yanı sıra yine İzmir Milli Kütüphane koleksiyonunda yer alan süreli yayınlar; yani dergilerin yer aldığı bir belge bütünümüz daha var. 138 adet el yazması da dijitalleştirilerek, araştırmacıların hizmetine sunulmuş durumda. Bu üç koleksiyon parçası içerisinde en büyük belge bütününü, İzmir Milli Kütüphane koleksiyonuna ait gazete arşivi oluşturuyor. Vatandaşlar; evlerinden, internet ortamından, hatta cep telefonlarından 1877’den 1950 yılına kadar İzmir’de çıkmış tüm gazetelere; Ahenk, Anadolu, Yeni Asır, Hizmet, Halkın Sesi ve şimdi adını sayamayacağım pek çok gazeteye dijital ortamda ulaşabiliyorlar. Bu aynı zamanda yerel yönetimler bazında, Türkiye’nin en büyük dijital arşivini oluşturuyor. Bunu yaparak orijinal nüshaların korunmasını da sağlamış oluyoruz” dedi.

APİKAM Müdürü Dr. Serhan Kemal Saygı, “Sadece gazete ve süreli yayınlarla sınırlı koleksiyon değil, aynı zamanda İzmir ve çevresinin Osmanlı dönemine ışık tutan şer’iyye sicilleri; yani mahkeme kayıtları dediğimiz büyük bir belge bütünümüz daha var. Bunun içerisinde sadece İzmir değil; Afyon, Manisa, Balıkesir, Karaburun, Tire, Bergama, Çeşme, Kemalpaşa, Foça gibi yerleşim birimlerine ait mahkeme kayıtları da yer alıyor. 1879-1908, 1927-1928 yılları arasına ışık tutan Aydın Vilayet Salnameleri de (Yıllıklar) değerli bir kaynak olarak arşivimizde bulunuyor” ifadelerine yer verdi.

Bağış çağrısı

Bağışlara da değinen Saygı, son olarak şöyle devam etti:

“Arşiv koleksiyonumuzun diğer bir unsuru da vatandaşlardan gelen bağışlardan oluşuyor. Bir bağış birimimiz var. Buraya vatandaşlarımız ellerinde mevcut olan, İzmir ve çevresinin tarihine ışık tutacak her türlü arşivsel malzemeyi (fotoğraf, belge vb.) bağışlayabilmektedir. Bağışçılarımız ile bir bağış protokolü yaparak ve onların rızasını alarak, daha sonra bağışlarını dijitalleştirerek arşiv programımıza yüklüyoruz ve araştırmacıların hizmetine sunmuş oluyoruz. Tüm bu koleksiyonlar ve toplanan bağışlar, çağdaş arşivcilik yöntemlerine göre tasnif edilip, APİKAM’ın özel bağış odalarında muhafaza edilmektedir. Biz de İzmirli vatandaşlarımızdan, kentin tarihsel kimliğine ilişkin ellerinde bulunan her türlü; yazılı, görsel belge ve objeyi bizimle paylaşmalarını temenni ediyoruz.”

 

Hakan Gözalan - Sinan Yeniçeri

Bunlar Da İlginizi Çekebilir
Muş Muş’ta atıl durumdaki bina gençlere kazandırılıyor Muş Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü, Hürriyet Mahallesi Tepebağı mevkiindeki uzun süredir kullanılmayan bir binayı gençlerin ve mahalle sakinlerinin hizmetine sunmak için harekete geçti. Muş Hürriyet Mahallesi sakinlerinin yoğun talebi üzerine başlatılan projede, atıl durumdaki bina yakın zamanda kapsamlı bir yenileme sürecinden geçirilerek modern bir gençlik merkezine dönüştürülecek. Muş Valisi Avni Çakır’ın onayı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Gençlik ve Spor İl Müdürlüğüne devredilen bina, Tepebağı Gençlik Merkezi adıyla faaliyete geçecek. Bina, spor faaliyetlerinden kişisel gelişim eğitimlerine kadar birçok etkinliğe ev sahipliği yapacak. Gençlik ve Spor İl Müdürü Mehmet Arif Taşdemir, mahallede incelemelerde bulunarak gençler için yapılacak gençlik merkezini duyurdu. Taşdemir, “Gençlerimiz ve mahalle sakinleri için burada güzel bir merkez kurmayı hedefliyoruz. Muş’un gençlik merkezi sayısını artırarak çocuklarımızı spora yönlendirmeye, onların kişisel, sosyal ve sportif becerilerini geliştirmeye çalışıyoruz. Tepebağı Gençlik Merkezi de bu misyonla mahalle sakinlerine kapılarını açacak, Muş’ta gençlerimiz ve vatandaşlarımız için hayatın her alanında varız. Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü olarak Spor faaliyetlerinin gelişmesini ve yaygınlaşması amaçlarken sporcu yetiştirilmesi ve spora ilgiyi artırmaya yönelik çalışmalar yaparak çocuk ve gençlerimizi spora yönlendiriyoruz. Bunun yanında yine Gençliğin ilgi, ihtiyaç ve sorunlarını tespit ederek, bunların çözümü için çabalıyoruz. Kişisel, sosyal ve sportif alanlarda gençlerimizi yetiştirmek için Gençlik Merkezlerimizde çeşitli etkinlik ve eğitimler düzenliyoruz” dedi. İl merkezinde 2 tane olan Gençlik Merkezi sayısının yakın zamanda 3’e çıkaracaklarını söyleyen Taşdemir, “Uzun zamandır kullanılmayan Hürriyet Mahallesi Tepebağı mevkiindeki bina mahalle sakinleri ve gençlerin bizden yoğun talebi doğrultusunda binanın kurumumuza tahsis edilmesi konusunda talepte bulunduk. İlimize atandığı günden itibaren Gençlere ve spora büyük önem veren Valimiz Sayın Avni Çakır, gençlik merkezlerinin ve spor salonlarının gençler tarafından daha aktif kullanılması konusunda ilgi ve alaka göstermesinden dolayı binanın kurumumuza devir edilmesini rica ettik. Sayın valimizin uygun görmesi ile bina Gençlik ve Spor İl Müdürlüğümüze tahsisi uygun görüldü. Bize tahsis edilen ve yakın zamanda çalışmalar başlatacağımız Tepebağı Gençlik Merkezi adıyla faaliyet göstermesini planladığımız binada mahalle sakinlerimize ve gençlere yönelik etkinlikler yapmayı hedefleniyoruz. Yeni Gençlik Merkezimizde diğer merkezlerimiz gibi aktif bir şekilde gençlerimizin ve vatandaşlarımızın hizmetinde olacak. Şuanda kullanılmaz durumda olan binada yakın zaman için kapsamlı yenileme ve bakım onarım çalışmalarına başlayacağız. Tüm tefrişat ve personel atamaları ile çevre düzenlemesini tamamladıktan sonra il genelinde gençlik merkezi sayısını 8’e çıkarmış olacağız. Yeni gençlik merkezimiz İlimize, Mahalle sakinlerimize ve gençlerimize hayırlı olsun” şeklinde konuştu.