Gaziantep’in geleneksel ürünlerinden olan yemeni ayakkabıları, farklı model ve renkleriyle özellikle de kenti ziyarete gelen turistlerden büyük bir ilgi görüyor.
Geçmiş yıllarda vatandaşların ayaklarını süsleyen ancak zamanla teknolojiye yenik düşen ve "Antep yemesi" olarak adlandırılan yemeni ayakkabılar, günümüzde yeni model ve desenleriyle her kesimin ilgisini çekiyor.
Anadolu’nun yöresel el dikimi deri ayakkabısı olan yemeni, üretilen yeni tasarım, model ve renklerle Avrupa ülkelerine kadar ihracat ediliyor.
Özellikle yaz mevsiminde ayakları serin tutması ve sağlıklı olması nedeniyle büyük ilgi gören yemeni ayakkabılar, ayakta terleme, mantar, egzama ve koku yapmıyor.
Asırlardır ustaların maharetli ellerinde hazırlanan yemeni ayakkabılar, son yıllarda tasarlanan yeni modeller ve çeşitli renkleriyle de dikkat çekiyor. Sadece Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde üretilen ve dünyanın dört bir tarafına ihraç edilen yemeni ayakkabılar, daha çok Avrupa ülkelerine ihraç ediliyor.
Geleneksel yemenileri modern tasarımlarla birleştirerek doğallığını bozmadan üreten Gaziantep’teki yemeni ustaları, ayakkabının yanı sıra sandalet, çanta, cüzden ve maskot çeşitleri de üretiyor.
Ayakları serin tutması ve sağlıklı olması nedeniyle küçükten büyüğe her yaştan kişi tarafından tercih edilen yemeni ayakkabılar, kenti ziyarete gelen yerli ve yabancı turistler tarafından da ilgi görüyor.
Tarihi Antep Kalesi’nin yanındaki iş yerinde yıllardır köşgerlik yapan Adil Keskinsoy, daha çok sıcak yaz günlerinde giyilen yemeni ayakkabıların ayakta ter ve koku yapmadığı için halk tarafından büyük bir ilgili gördüğünü söyledi.
"Eleman sıkıntısı yaşıyoruz ama yine de mesleğimizi sürdürüyoruz"
Yemenicilik mesleğinin Gaziantep’in en eski el sanatlarından biri olduğunu belirten Keskinsoy, "17-18 yıldır bu mesleği yapıyorum. Yemeni Gaziantep’e özgü bir ayakkabı modelidir. Yemeni ayakkabılar ter ve koku yapmaz, vücudun elektriğini alma özelliği vardır. Şeker hastalarına doktorlar, bu ayakkabıları yemeni tavsiye eder. Yemeni ayakkabı sağlıklı bir ayakkabıdır. Şu anda eleman sıkıntısı yaşıyoruz ama yine de mesleğimizi sürdürüyoruz" dedi.
"Avrupa ülkelerindeki insanlar yemeni ayakkabıyı tercih ediyor"
Ürettikleri yemeni ayakkabıları ve diğer çeşit modelleri Avrupa ülkelerine kadar ihraç ettiklerini ifade eden Keskinsoy, "Sağlığına önem verenler yemeni ayakkabıları tercih ediyor. Özellikle Avrupa ülkelerindeki insanlar sağlıklı olduğu için yemeni ayakkabıyı tercih ediyor. Fakat bizim yerli halkımız pek fazla rağbet etmiyor. Eleman sıkıntısını giderirsek mesleğimizin önünün açılacağına inanıyorum. Her mesleğin zor yönü vardır. Fakat mesleğe alışınca zevk alıyoruz. Yaptığımız ürünler tamamen doğal ürünlerdir. Kimyasal bir madde yok. Yemenileri dikerken kullandığımız ip arının balmumu ile yapılıyor. Yemeni ayakkabıların her şeyi doğal ve natüreldir" şeklinde konuştu.
"Yemeniden kalan derilerden cüzdan, çarık ve sandalet gibi ürünler yapıyoruz"
Geleneksel yemeninin yanı sıra, sandalet, çizme, bot ve terlik tipi yemeni modellerin de geliştirildiğini belirten Keskinsoy, "Yemeni ayakkabılar, ‘Antep yemenisi’ olarak bilinir. Şu an Gaziantep’te Kilis’te ve Safranbolu’da bir tane usta var. Kilis’te 3-4 tane, Gaziantep’te 7-8 tane usta var. Kahramanmaraş’ta ‘çarık’dediğimiz farklı versiyonu var. Çarığın Antep yemenisi ile bir ilgisi yoktur. Yemeni daha çok yaz aylarında giyilir. Yazın serin olur. Ayakta ter ve koku yapmaz. Tabanı kösele olduğu için kışın giyilmez. Renkte sınır yok, herkes istediği rengi yapabiliyor. Kalan derilerden de cüzdan, çarık ve sandalet gibi ürünler yaparak değerlendirmeye çalışıyoruz" şeklinde konuştu.
"Bu zanaatı gerçekleştiren 8 kişi kalmış"
İstanbul’dan Gaziantep’i gezmeye geldiğini belirten Ulus Tuna ise, "Kale altından geçerken ustamın bu mesleğini görünce gözümü alamadım. Köşker sanatı ve yemeni ayakkabısıyla ilgili ustamızdan da bilgi aldım. Kendisini dikkatli bir şekilde izledim. Yemeni ayakkabısı koku ve ter yapmıyormuş. Yemenilerin sağlık açısından da çok iyi olduğunu söyledi. Fakat üzüldüğüm bir konu var, maalesef Gaziantep’te şu anda bu zanaatı gerçekleştiren 8 kişi kalmış. Bu konuda en büyük görev gençlere düşüyor. Bu kültürü koruyabilmek de bir Anteplinin en kutsal görevlerine bir tanesidir" diye konuştu.
