İzmir Foça`nın tarihi köyü Kozbeyli, küllerinden doğacak. 1600`lü yıllarda kurulan, her karışı tarih kokan köydeki binalar, Gediz Üniversitesi tarafından yürütülen sosyal sorumluluk projesiyle yenilenip turizme kazandırılacak.
Foça Kaymakamlığı, Kozbeyli Muhtarlığı ve Köy Güzelleştirme Derneği eşgüdümünde bu amaçla harekete geçildi. Mimarlık Bölümü`nün akademisyenleri ve öğrencileri sahaya indi, aralarında yabancıların da bulunduğu gençlerle Kozbeyli bir anda renklendi, köylüler büyük sevinç yaşadı.
RS Proje İnşaat Şirketi ve harita mühendisi Hasan Yılmaz`ın da teknik destek verdiği çalışmalar sonucunda kısa sürede 21 taş binanın rölevesi hazırlandı. Önümüzdeki günlerde Foça Kaymakamlığı`yla protokol imzalanıp, İzmir Valiliği`nin de desteğiyle restorasyon sürecine geçilecek. Evler ve köyün en eski yapılarından cami yenilenirken, yeni bir meydan yapılacak, ayrıca yerli ve yabancı konukların ihtiyaçlarını karşılayacak sosyal tesisler kurulacak. Cennet doğanın ortasında, Ege Denizi`ne bakan yamaçta yer alan Kozbeyli`de tarihin ayağa kalkmasıyla, Safranbolu, Ödemiş Birgi, Bursa Cumalıkızık gibi göz kamaştıran turistik bir yere daha kavuşulacak.
Gediz Üniversitesi Mimarlık Bölüm Başkanı Doç. Dr. Özlem Erkaslan, Kozbeyli`nin, tarihi zenginliğiyle yaşatılması ve geleceğe aktarılması gereken bir kültür mirası olduğuna dikkat çekti. Doç. Dr. Erkaslan, geçmişi kadar doğal güzellikleriyle de büyüleyici olduğuna işaret etti, şunları söyledi: ``Restorasyon tamamlandığında ortaya bambaşka bir yer çıkacak, Kozbeyli önemli bir çekim merkezi haline gelecek. Köy halkı şimdiden sabırsızlanıyor, merakla bekliyor. Gediz Üniversitesi olarak tarihi bir zenginliğimizi insanlığa tekrar kazandırmaktan ve geleceğe taşımaktan büyük onur duyuyoruz. Hem öğretim üyesi arkadaşlarımız hem de öğrencilerimiz heyecanla görev alıyor, böyle tarihi öneme sahip projenin gönüllü birer parçası olmanın gururunu paylaşıyor.``
Doç. Dr. Erkaslan, yıllardır göç veren, zamanla kaderine terk edilen Kozbeyli hakkında, ``İlk olarak 14`üncü yüzyılda Saruhanoğulları Beyliği zamanında, Yolmuç olarak adlandırılan mevkide yerleşime açılmış. 17`nci yüzyılda, Osmanlı döneminde bugünkü yerine taşınmış. Dibek kahvesi ve zeytinyağıyla da bilinen Kozbeyli tipik Türk mimarisinin en özel örneklerini sergiliyor. Taş ağırlıklı yapılarda Rum etkileri de görülüyor. Bölgenin tamamı tarihsel önemi bulunduğu için kentsel SİT alanı`` dedi.