Sağlık Bakanlığı tarafından yaşlı bireylere sunulan sağlık hizmetlerine yönelik yapılan çalışmalar kapsamında, Sağlıklı Yaş Alma Merkezlerinde (YAŞAM), 80 ve üstü yaştaki kişilere hizmet sunuluyor.
Türkiye’de her yıl 18-24 Mart haftası "Ulusal Yaşlılar Haftası" olarak kabul edildi. Bu özel haftanın 2025 yılındaki teması "Sağlıklı Yaşa, Sağlıkla Yaşlan" olarak belirlendi. Sağlık Bakanlığı tarafından, yaşlılık dönemindeki kişilerin sağlığını korumak ve sağlık hizmetlerine erişimini kolaylaştırmak için yapılan çalışmaların yanı sıra aktif ve sağlıklı yaşlanmayı sağlamak amacıyla özellikle koruyucu sağlık hizmetlerinin ön planda yer aldığı çalışmalar da yürütülüyor.
YAŞAM’larda sunulan, 80 ve üstü yaştaki kişilere yönelik şu imkanlar sağlanıyor:
"Sağlık hizmetlerine erişiminin kolaylaştırılmasına. Evinde ve yerinde tıbbi bakım ihtiyaçlarının belirlenmesi ile desteklenmelerine. Tıbbi izlemlerinin yapılmasına. Gerektiğinde uzaktan sağlık hizmeti ile muayene ve danışmanlık hizmeti almasına. Gerektiğinde hastaneden eve, evden hastaneye naklinin yapılmasının organizasyonunun sağlanmasına. Hastane içindeki tıbbi bakımıyla ilgili sürecin koordinasyonunun sağlanmasına yönelik hizmetler Evde Sağlık Hizmeti (ESH) ile iş birliği içinde yürütülüyor."
Evde sağlık hizmeti (ESH); tanısı konulmuş hastalıklar sebebiyle yatağa, cihaza veya eve bağımlı bireylere yaşamını sürdürdüğü mekânda yapılması mümkün olan tıbbi hizmeti ifade ediyor. Evde sağlık hizmet sunumu ile kırsalda yaşayan hastalar dâhil olmak üzere yaşlı ve-veya yatağa, cihaza veya eve bağımlı kişilerin sağlık hizmetlerine erişimlerinin kolaylaştırılması sağlanıyor. Ayrıca, 80 ve üstü yaştaki hizmet talep eden tüm yaşlılar ile sağlık kurulu raporuyla belgelenmiş kronik hastalığı bulunan ve günlük yaşam aktiviteleri skoru yönünden tam bağımlı veya ileri derecede bağımlı olarak nitelendirilen 65 ve üstü yaştaki hastalar talepleri doğrultusunda evde sağlık hizmeti kapsamına doğrudan alınabiliyor.
Evde sağlık hizmetine ihtiyacı olan kişiler, Sağlık Bakanlığı Evde Sağlık Hizmeti İletişim Merkezinin (ESHİM) 444 38 33 numaralı telefon hattı üzerinden başvurularını oluşturuluyor. Bu başvurulara, 81 ilde bulunan Evde Sağlık Koordinasyon Merkezince (ESKOM) ön değerlendirme yapılmakta, koordinasyon sağlanmakta ve çeşitli hastalıklar sebebiyle tıbbi bakım ihtiyacı olan kişilere kamu sağlık tesisleri bünyesinde görev yapan evde sağlık hizmet birimi ve ekipleri tarafından hizmet sunulmakta.
Evde Sağlık Hizmeti Sunumu uygulamasının başlangıcından (2010 yılı) 2024 yıl sonuna kadar toplam 2 milyon 780 bin 50 kişiye ulaşılarak hizmet sunuldu. Ulaşılan kişilerin 1 milyon 269 bin 493’ü 65 ve üstü yaşta.
Kronik hastalıklar açısından değerlendirildiğinde; kişinin aktif, sağlıklı yaşlanabilmesi ve yaşlılık döneminde verimli, kaliteli bir yaşamı sürdürebilmesi için kronik hastalıkların her yaş döneminde kontrol altında tutulması önemli olduğu ifade ediliyor. Yapılan çalışmalar kronik hastalıklarla etkili mücadele yönteminin risk faktörlerinin önlenmesi, erken teşhis, uygun tedavi ve izlemlerle sürecin etkin yönetilmesi olduğunu ortaya koyuyor. Sağlık Bakanlığı, kronik hastalıkların tarama ve izlemlerinin kanıta dayalı rehberler doğrultusunda aile hekimliği birimleri tarafından yapılması ve yönetilmesi için Hastalık Yönetim Platformu (HYP) uygulamasını geliştirmiş ve Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliğinde yaptığı pozitif performans düzenlemesiyle uygulamayı teşvik etmiştir.
Aile hekimleri, HYP ile kendilerine kayıtlı kişileri kronik hastalık risk faktörleri ve belirlenen hastalıkların (diyabet, hipertansiyon, kardiyovasküler risk değerlendirme, obezite, çok yönlü yaşlı değerlendirmesi vd.) varlığı bakımından tarayabilmekte ve izleyebilmekte; kronik hastalık taraması/izlemi ve yaşlı izlemi yapması gereken hedef nüfusu toplu olarak görüntüleyebiliyor.
Aile hekimleri, birinci-ikinci-üçüncü basamak sağlık kuruluşları arasında gerçekleştirilen entegrasyon sayesinde de gerekli durumlarda kendisine kayıtlı kişiler için hastane randevusu alabilmekte ve bu kişilerin ileri tetkik ve tedavi almasını sağlayabiliyor.
Ayrıca, 81 ilde en az bir adet olmak üzere, T.C. Sağlık Bakanlığına bağlı toplam 284 Sağlıklı Hayat Merkezinde (SHM) vatandaşların sağlıklı yaşam alışkanlıkları kazanmalarına ve bunu korumalarına yönelik danışmanlık ve eğitim hizmetleri veriliyor.
