Kayıt dışı ekonomi ile mücadelede Türkiye’de son yıllardaki en önemli yatırımlar arasında gösterilen UTTS dijital odaklı olması ve sorunu kaynağında çözen bir sistem olması ile öne çıkıyor. UTTS, akaryakıt sektöründe usulsüz fatura kullanımının önüne geçerek vergi kaybını engellemek ve akaryakıt piyasasında rekabet eşitliğinin sağlanması amacıyla hayata geçiriliyor.
Kimler, ne zaman UTTS’ye dahil olacak
UTTS, akaryakıt satışlarında plaka bilgilerini otomatik olarak pompa cihazlarına ileten bir teknoloji. Bu sistem, araçlara monte edilen Taşıt Tanıma Birimi (TTB) sayesinde plaka bilgilerini kaydedecek ve akaryakıt istasyonlarında Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) ile bu bilgileri otomatik olarak pompaya aktaracak. Böylece mevcut sistemde plakanın elle girişine izin veren ve usulsüz fatura oluşturma yolu ile vergi kaybına neden olan işlem gereksinimi ortadan kalkacak. UTTS Tebliği ile 1 Ocak 2025'ten itibaren, vergi mükellefleri tarafından kiralanan, işletmeye dahil olan veya işte kullanılan araçlara TTB taktırma zorunluluğu getirildi. Ayrıca, trafiğe kaydı yapılacak, sıfır kilometre bireysel araçlar da 1 Temmuz 2025 itibarıyla TTB taktırarak UTTS’ye geçecek.
Darphane asılsız iddiaları yalanladı
Akaryakıt harcamalarındaki vergi kaybının önüne geçerek ekonomiye büyük katkı sunması planlanan UTTS ile ilgili son dönemde çıkan asılsız iddialarla ilgili Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü şu açıklamayı yaptı:
“Bazı medya organlarında UTTS (Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi) ile ilgili sistem ekipmanlarının bir İsrail şirketi tarafından temin edileceği yönünde gerçek dışı iddialar yer almış, bu iddialara ilişkin bir açıklama yapılması zaruri hale gelmiştir.
Darphanemiz, UTTS kapsamında sistem ekipmanlarının temin işini İsrailli bir firmaya değil, İstanbul Bilişim Vadisi’nde bulunan yerli bir firmaya vermiştir. UTTS kapsamındaki hiçbir yazılım süreci, veri depolama hizmeti veya donanım temini İsrailli bir firma tarafından gerçekleştirilmemektedir.
Proje dahilindeki yazılım, donanım ve saha çalışmaları, tamamen yüzde 100 Türk sermayeli, yerli ve milli bir firma tarafından yürütülmektedir.
Kamuoyunun bilgisine saygıyla sunarız.”
"Kayıt dışından beslenenlerin provokasyonları"
Çıkan haberlerle ilgi şirket yetkilileri UTTS’nin kayıt dışı ekonomiden beslenen çıkar gruplarının korkulu rüyası olmaya başladığının asılsız iddialardan, haberlerden ve saldırılardan anlaşıldığını belirterek, “UTTS ile ilgisi olmayan firmaların ismi kullanılmak suretiyle kamuoyunda UTTS projesine gölge düşürerek engel olunmaya çalışıldığı görülmektedir. Söz konusu iddiaların tamamı asılsızdır. Devletimiz kayıt dışı ekonomi ile kararlı mücadelesini dijitalleşme odaklı yerli ve milli sistemler kullanarak sürdürecektir” dediler.
Çipler boş bellek, TV'lerden pasaporta kredi kartına kadar her yerde var
Kullanılan çiplerle ilgili uzmanlar çiplerin ülkemizde TV’den bilgisayarlara, pasaporttan kimlik kartlarına ve kredi kartlarına kadar dijital olarak kullanılan her şeyin içinde olduğunu, bu cihazların üretilen boş belleklerden ibaret olduğunu, kendi başlarına herhangi bir risk de arz etmediğini belirterek burada önemli olanın çipin içine konulan aklın, yani yazılım olduğunu söylüyor.
Şimdiye kadar ithal sistem kullanıldı UTTS ile yerli milli oluyor
UTTS’nin sadece kayıt dışı ekonomi ile mücadelede önemli bir adım olmadığını belirten yetkililer yerli ve milli bir altyapı olması özelliğiyle de büyük önem arz ettiğini ve ülkemizde an itibariyle özel firmalara ait Taşıt Tanıma Sistemi (TTS) donanımlarının tamamı yirmi yılı aşkın bir süredir yurt dışından ithal edildiğini, UTTS ile bunun tamamının yerli ve milli olacağını söylediler.
Sistemin güvenliği ile ilgili bilinenler
Yetkililer kamuoyunu yanıltmaya ve kayıt dışı ekonomiyle mücadeleyi sekteye uğratmaya çalışan odaklara karşı vatandaşın özellikle bilmesi gereken şeyleri şöyle sıraladı:
UTTS kapsamında yürütülen ne yazılım süreçlerinde ne de verilerin depolanmasında yabancı bir firma görev almamaktadır. Sistemler yurt dışına kapalı milli ve yüksek güvenlikli sistemler olarak tasarlanmıştır.
UTTS kapsamında yazılım, Ar-Ge, veri depolama ve donanım temini süreçlerinin hiçbirinde yabancı bir firma görev almamaktadır. UTTS kapsamındaki tüm yazılım, donanım ve saha işleri yüzde yüz Türk sermayeli yerli ve milli bir firma tarafından yürütülmektedir.
UTTS donanımlarının yerli üretimini sağlamak amacıyla üretim merkezi kurulması çalışmaları devam etmektedir. Üretim merkezinin 2025 yılında faaliyete geçmesi ile UTTS donanımlarının seri üretimine geçilecek ve Almanya, ABD ve Çin’den yapılan donanım tedariki sürecine de son verilecektir.
